Ayvalık deyince akla daima o kocaman meze dolapları gelir. Halbuki yüzyıllardır var olan klasik lezzetlerin yanında, mübadele sonrası çoğunluğu Girit ve Midilli’den gelen Türk aileler buraya yerleşerek yöre mutfağını zenginleştirmişler. Ortaya derinlikli ve çok katmanlı bir yemek kültürü çıkmış. Zerzevatı, otu, balığı, kabuklu deniz mahsulleri ve her yemekte başrolde olan zeytinyağı bu mutfağın vazgeçilmezlerinden. Bir balık restoranına oturduğunuzda balıkla aranızda aşmanız gereken bir meze deryası vardır burada. Yaratıcı mezeler yerlerin alameti farikasıdır. Adada çokça tüketilen kidonya, akivades (kum midyesi) ve karadiken (denizkestanesi) üzere kabuklular, deniz fasulyesiyle güveçte hazırlanan sıcak ot, üstüne lor karışımı yapıştırıp kızartılarak sunulan dilim patlıcan, yani Rum böreği, bir de yemek sonrası gelen, üzerine karadut ya da vişne reçeli dökülen tazecik lor peyniri çabucak her yerin ortak paydasıdır. Artık Ayvalık’ta bir gastronomi cinsine çıkalım…
AÇIK ALANDA, DENİZ GÖRÜNTÜLÜ
Tamam Meyhane
Sahibi Volkan Ertan dokuz yıl evvel İstanbul’u terk edip Ayvalık’a yerleşmiş. 6 masayla açtığı 50 metrekarelik dükkânında hazırladıklarının yanında Volkan Bey’in kişiliği de Ayvalıklılar tarafından o denli sevilmiş ki şu anda bu seyahate 3 farklı yerle devam ediyor. Tamam Avlu tarihi bir Ayvalık sokağında. Et ve sakatat yüklü servis veriyor. Kışın daima açık, yazın kümelere açılıyor. Tamam Yalı ise büsbütün açık alanda ve deniz görüntülü. Deniz mahsulleri yüklü bir menüsü var. Uykuluk, fellah köftesi, tam tekmil fava, etli pazı sarma… Hepsi şahane ancak çıtır kabak ve Arnavut ciğerini kesinlikle tadın. Üçüncü mekânlarınıysa yalnızca çekimlere ve küme yemeklerine açıyorlar.
SAKATAT YORUMLARI SEVİLİYOR
Sofia Ayvalık
Eski bir Rum binasında sizi şaşırtacak bir yer: Sofia. Sahibi şef Melike Zeytinci beyaz yakalı çalıştığı işini bırakıp aşçılık eğitimi almış. Civan Er’in Yeni Lokanta’sında dört yıl olmak üzere dalda farklı deneyimler edinmiş. İki yıl evvel de memleketine dönmeye karar verip o vakitler salaş bir meyhane olan şu anki yerini devralmış. Menüyü sıcaklar ve soğuklar olarak ikiye ayırmışlar. Pazardaki mevsimlik zerzevat ve meyveler menüyü belirliyor lakin kelle ve turşulanmış dana lisan ikilisi üzere daima bulabileceğiniz tabaklar da var. Melike Şef’in sakatat yorumları bilhassa çok seviliyor. Teras katı günbatımında çok keyifli, sizin de aklınızda olsun.
HAZIR ESER YOK
Muhtelif Ayvalık
2024 Michelin Genç Şef Ödülü’nün sahibi The Red Balloon’un şefi Ulaş Durmaz’ın babası Vedat Durmaz’ın yeri. Klasik mezelerin yanında sardalya turşusu, isli balık, isli midye, zeytinyağlı arapsaçı üzere Kuzey Ege tatları mevcut. Hazır eser kullanmıyorlar. Bir orta sokakta, Arnavutkaldırımına kurulmuş keten örtülü bir masada yemenin tadı da öteki.
PIRIL PIRIL BİR LOKANTA
Paşa Çorba
Açıldıklarında yalnızca işkembe, beyin, damar, paça, tavuk üzere çorbalar servis ettikleri için isimleri çorbacı olsa da menüye birkaç yemek ekleyince gerisi gelmiş. Kabak çiçeği dolması, deniz börülcesi, arapsaçı, zeytinyağlı enginar, haşlama otlar, etli türlü, dana haşlama ve kekikli ada köftesi bulabileceklerinizden kimileri. Pırıl pırıl, tipik bir Egeli esnaf lokantası.
GÖSTERİŞTEN UZAK
Ayvalık Meyhanesi
Gülay Kurtcebe’nin açtığı yer 45 kişilik, sevecen ve gösterişten uzak bir sokak meyhanesi. Emelleri lezzeti uygun fiyata servis edebilmek. Eski bir Rum binasında hizmet veren meyhanenin öne çıkan lezzetleri ortasında uykuluk, beyin söğüş, etli pazı sarma, yaprak ciğer, çerkestavuğu, kaymaklı köz biber, kabak çiçeği kızartma, ekşili patates ve teretür var.
KLASİKLERDEN BİRİ
Tik Mustafa’nın Yeri
Ayvalıklıların en sevdiği, bölgenin en klasikleşmiş yerlerinden biri. Bu da yemek, fiyat ve ortam samimiyeti performansının âlâ olduğunu gösteriyor. Tenekeciler Mahallesi’ndeki yer gündüz lokanta, akşam da Ege ve Girit mezelerini bulabileceğiniz bir meyhane olarak hizmet veriyor.
ZEYTİNLİĞİN İÇİNDE
Karina
Kürşat zeytinyağlarının organik tarım yaptığı bir zeytinliğin içinde hizmet veren Karina tarladan tabağa ideolojisini benimsemiş. Pazar alışverişiyle haftalık menü oluşturuyorlar. Deniz eserlerinin yükte olduğu menüde İzvinyalı (yabani kuşkonmaz), üç peynirli (artizan üç peynir tipi) ravioli ve mizuna’lı (Japon rokası) kılıçbalığı karpaçyo denenebilir.
EL ÜRETİMİ MAKARNALAR
Cleto’s
Ayvalık Kırlangıç Ömür Merkezi’nde deniz kenarındaki bir bahçenin içinde servis veriyor. Funda Kocadağ ve eşi Cleto’nun restoranı İtalyan mutfağından örnekler sunuyor. El imali makarnalar ve taş fırından çıkan pizza çeşitlerinin yanında Roma yolu enginar, kum midyesi sote, ossobuco üzere alternatifler de mevcut. Günbatımı öncesi gitmenizi öneririm.
BALLI BÖREK
Ayna Cunda
Nihal Sayın ve kızı Ezgi İnanç 19 yıldır Cunda Adası’nda hiç değiştirmedikleri bir çizgide servis veriyorlar. Herkes kendini konutunda hissetsin diye küçük lakin ihtimamlı yerlerine ‘Ayna Cunda yeme-içme-oturma yeri’ demişler. Midyeli pazı sarmasını ve Cunda’nın taze loru ve Patriça Koyu’ndan gelen balla yaptıkları rulo böreği bu yaz tadabilirsiniz.
İLHAM KAYNAĞI
Bay Nihat
1978 yılından beri tıpkı titizlikte hizmete devam ediyorlar. Mezelerinde yaratıcılık var, zorlama yok. Cunda’da açılan pek çok restorana ilham kaynağı oluyorlar. Hatta yaratıcı olayım diye balığı sosa boğan, mezeye hardalı basan, deniz mahsullerinin üzerini ne olduğu bilinmeyen peynirlerle kaplayan yerler çoğaldıkça Bay Nihat’ın değerini daha yeterli anlıyoruz.
YEREL CUNDA TATLARI
L’Arancia
Ayvalık âşığı Merve Avcı İstanbul’daki işlerini askıya alıp Cunda’da L’Arancia’yı açtı. Mutfağını İtalyan teknikleriyle Ege ve lokal Cunda mutfağı olarak tanımlıyor. Eserleri direkt köylüden ve balıkçılardan alıyor. Atıksız anlayışa değer veriyor. Enginar konfit, yanında narlı yoğurtla sunulan yabani otlu mücver ve ada peynirli cappeletti lezzetlerden kimileri.
YAPMADAN DÖNMEYİN
– Gündüz saatlerinde yöresel mesken yemekleri, akşamları zeytinyağlı meze ve balık çeşitleri servis eden Ayvalık Kent Kulübü’ne uğrayabilirsiniz.
– Perşembe günü Ayvalık merkez, cumartesi Cunda Adası, salı Sarımsaklı, çarşamba Altınova’da kurulan pazarlardan birinde güzelce bir alışveriş yapabilirsiniz.
– Sabahın erken saatleri Taş Kahve’de Ayvalık tostu ve çay, akşam saatlerinde kahve keyfi yapın. Sakızlı ve karadutlu dondurmayı da deneyebilirsiniz.
– Ayvalık’ta Darbuka Kardeşler, Cunda’da Kesebir Mandıra’ya uğrayın ve taze Ayvalık lorundan alın. Kesebir’deki çörekotlu, sakızlı, kekikli, pul biberli saganaki peynirlerini tadın. Nasıl pişirileceğini de öğrenin.
– Son vakitlerde oldukça beğenilen olan Macaron Mahallesi sokaklarında kaybolun. Sözün kökeni mercanköşkün Latincesi ‘marjoram’dan geliyor. Burada yaşayan Rumlar mercanköşke macarona derlermiş. Evvelden buradaki konutların bahçelerinde mercanköşk yetiştirilir, sıkça da çayı demlenip içilirmiş.
– Öğle saatlerinde Macaron Mahallesi’ndeki Mor Salkım’ın zeytinyağlılarından ve yoğurtlu oğlak eti üzere özel yemeklerinden deneyin.
– Mor Salkım’ın çabucak yan tarafındaki Macaron Muhallebicisi’nde dostlarla kahve içip tatlı yiyin.
– İster orta sıcak olarak söyleyin isterseniz yanında çıtır çıtır bir roka salatasıyla ana yemek niyetine yiyin lakin ne yapıp edip adanın meşhur balığı papalinayı deneyin. Yalnızca temmuz ve ağustos aylarında avlanmasına müsaade ediliyor.
– Güler Tatlıhanesi’nin sakızlı kurabiyesi ve lor tatlısı da listenizde olsun.